بازار‌‌ها
| نام | قیمت (تومان) | قیمت ($) | تغییرات (۲۴h) | حجم معاملات (۲۴h) | تغییرات (۲۴h) | |
|---|---|---|---|---|---|---|
 ریپل XRP | 178,305.5 | 2.0880 | -1.61٪ | 2,479,946,671 $ |  | |
 انزایم MLN | 670,070 | 7.85 | -3.17٪ | 9,987,323 $ |  | |
 سین فیوچرز F | 972 | 0.01139 | -2.99٪ | 7,196,977 $ |  | |
 اکس دی سی نتورک XDC | 6,122 | 0.07173 | -1.05٪ | 32,147,963 $ |  | |
 برا چین BERA | 299,067 | 3.50 | -10.16٪ | 46,521,983 $ |  | |
 هش‌فلو HFT | 4,479 | 0.0524 | + 5.92٪ | 17,009,685 $ |  | |
 دگو فایننس DEGO | 161,236 | 1.889 | -4.92٪ | 11,856,383 $ |  | |
 کلیر پول CPOOL | 11,410 | 0.1336 | + 1.36٪ | 3,007,089 $ |  |
در سال‌های اخیر، یکی از بزرگترین انقلاب‌هایی که در دنیای فناوری و اقتصاد به وقوع پیوسته، ظهور سیستم های مالی غیرمتمرکز یا همان دیفای (DeFi) است. این فناوری نه تنها شیوه تعامل ما با پول و خدمات مالی را تغییر داده، بلکه به افراد سراسر جهان این امکان را می‌دهد تا بدون نیاز به واسطه‌های سنتی مثل بانک‌ها، به سیستم مالی جهانی متصل شوند. اما دیفای دقیقا چیست؟ چگونه کار می‌کند؟ و چرا اینقدر اهمیت دارد؟ در این مطلب به بررسی جامع این فناوری نوظهور می‌پردازیم.
دیفای چیست؟
دیفای، مخفف عبارت Decentralized Finance به معنای مالی غیرمتمرکز است. این مفهوم به اکوسیستمی از برنامه‌های کاربردی اشاره دارد که بر بستر بلاکچین، عمدتاً اتریوم، ساخته شده‌اند و خدمات مالی سنتی را به صورت غیرمتمرکز و بدون واسطه ارائه می‌دهند.
ارزش کل قفل‌شده (Total Value Locked - TVL) معیاری است که نشان‌دهنده مجموع دارایی‌های قفل‌شده در قراردادهای هوشمند پروتکل‌های دیفای است. این شاخص به عنوان معیاری برای سنجش سلامت و اندازه اکوسیستم دیفای استفاده می‌شود. سه ارز زیر بیشترین TVL بازار را دارند.
- اتریوم: با در اختیار داشتن حدود ۵۱٪ از TVL به عنوان پلتفرم اصلی برای پروتکل‌های دیفای شناخته می‌شود.
- سولانا: حدود ۷.۷٪ از TVL را به خود اختصاص داده است که نشان‌دهنده رشد و پذیرش این شبکه در اکوسیستم دیفای است.
- بیت‌کوین: با وجود اینکه بیت‌کوین به عنوان یک سیستم پرداخت الکترونیکی همتا به همتا طراحی شده است و قابلیت‌های قرارداد هوشمند اتریوم را ندارد، اما حدود ۶٪ از TVL را به خود اختصاص داده است. در سال گذشته راهکارهایی مانند توکن‌های رپد شده (مثل WBTC) و شبکه‌های لایه دوم (مانند لیکوئید و رن) توسعه یافته‌اند تا امکان استفاده از بیت‌کوین در دیفای فراهم شود. این ابزارها به کاربران اجازه می‌دهند از بیت‌کوین در برنامه‌های مالی غیرمتمرکز بهره‌مند شوند.
بنابراین، با وجود محدودیت‌های ذاتی بیت‌کوین در اجرای قراردادهای هوشمند، از طریق راهکارهای مذکور، بیت‌کوین نیز در اکوسیستم دیفای مشارکت دارد و سهمی از TVL را به خود اختصاص داده است.
همچنین براچین نیز یکی از پروژه‌های نوظهور در حوزه دیفای محسوب می‌شود که طی ماه گذشته رشد چشم‌گیری را تجربه کرده است. ارزش کل قفل‌شده (TVL) این پلتفرم در مدت زمان کوتاهی از حدود 770 میلیون دلار به بیش از 2.8 میلیارد دلار افزایش یافته است. این روند نشان‌دهنده افزایش قابل توجه اعتماد و استقبال کاربران از این پروتکل است.
در حوزه دیفای، تمامی عملیات مالی به کمک قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) انجام می‌شود؛ کدهای خوداجرا که بدون دخالت انسان عمل کرده و امنیت، شفافیت و سرعت بالایی را فراهم می‌کنند.
به عنوان مثال براچین با بهره‌گیری از مدل اجماع اثبات نقدینگی (Proof-of-Liquidity)، به کاربران اجازه می‌دهد تا با استیک کردن دارایی‌های خود، هم امنیت شبکه را تأمین کرده و هم نقدینگی لازم برای پروتکل‌های دیفای را فراهم کنند. این رویکرد منحصربه‌فرد، هماهنگی بیشتری در اکوسیستم بلاکچین ایجاد می‌کند.
به عنوان مثال، کاربران می‌توانند دارایی‌های دیجیتال خود را در قراردادهای هوشمند براچین سپرده‌گذاری کرده و به‌صورت خودکار و بدون نیاز به واسطه، وام دریافت کنند یا در استخرهای نقدینگی شرکت کرده و از کارمزدهای تراکنش‌ها بهره‌مند شوند. این فرآیندها با شفافیت و امنیت بالا انجام می‌شوند، زیرا قراردادهای هوشمند به‌صورت خوداجرا بوده و پس از تحقق شرایط مشخص‌شده، عملیات موردنظر را به‌طور خودکار انجام می‌دهند.
چرا دیفای مهم است؟
دیفای به دلایل زیادی توجه دنیا را به خود جلب کرده:
- دسترسی جهانی: هر کسی که اینترنت و کیف پول دیجیتال داشته باشد، می‌تواند وارد این دنیای مالی شود.
- حذف واسطه‌ها: بدون نیاز به بانک یا کارگزاری، افراد مستقیماً با یکدیگر معامله می‌کنند.
- شفافیت و امنیت: به لطف بلاکچین، همه تراکنش‌ها قابل مشاهده و غیرقابل تغییرند.
- سودآوری بالا: فرصت‌های سرمایه‌گذاری در دیفای معمولاً نرخ سود بالاتری نسبت به بانک‌های سنتی دارند.
دیفای چگونه کار می‌کند؟
در سیستم‌های سنتی، برای جابجایی پول یا گرفتن وام، باید به بانک مراجعه کنید. بانک‌ها به عنوان واسطه عمل می‌کنند و بابت خدمات‌شان کارمزد دریافت می‌کنند. اما در دیفای، قراردادهای هوشمند این نقش را به عهده دارند. برای مثال:
- وام‌دهی و وام‌گیری: پلتفرم‌هایی مثل Aave یا Compound به شما اجازه می‌دهند تا ارز دیجیتال خود را به دیگران وام دهید و سود دریافت کنید یا از دیگران وام بگیرید.
- مبادله رمزارزها: صرافی‌های غیرمتمرکز مانند Uniswap یا SushiSwap به شما اجازه می‌دهند بدون واسطه ارزهای دیجیتال را معامله کنید. ورژن 4 یونی سواپ که بهبود های زیادی نسبت به ورژن های قبل خود داشته است. یونی‌سواپ نسخه ۴ با معرفی Hooks به توسعه‌دهندگان اجازه می‌دهد عملکرد استخرها را شخصی‌سازی کنند و قابلیت‌هایی مثل سفارش محدود و دینامیک‌سازی کارمزدها را پیاده‌سازی کنند. همچنین با قرارداد Singleton، کارمزد گس کاهش یافته و تعامل با استخرهای مختلف بهینه‌تر شده است.
- استیکینگ (Staking): در این روش، شما ارز دیجیتال خود را قفل می‌کنید تا امنیت شبکه را تقویت کنید و در ازای آن پاداش دریافت می‌کنید.
- ییلد فارمینگ (Yield Farming): کاربران با فراهم کردن نقدینگی برای پلتفرم‌ها، پاداش‌هایی به صورت توکن دریافت می‌کنند. این روش سود بالایی دارد اما ریسک‌های بیشتری هم دارد.
مزایای دیفای
۱. کنترل کامل دارایی
شما صاحب واقعی دارایی خود هستید و کلید خصوصی کیف پولتان را در اختیار دارید. هیچ بانکی نمی‌تواند حسابتان را مسدود کند.
۲. دسترسی برابر
دیفای برای همه در دسترس است، مهم نیست در کجای دنیا زندگی می‌کنید. تنها با اینترنت می‌توانید وارد این بازار شوید.
۳. شفافیت کامل
همه تراکنش‌ها روی بلاکچین ثبت می‌شوند و هر کسی می‌تواند آن‌ها را مشاهده کند. این یعنی فساد و دستکاری به حداقل می‌رسد.
۴. سودآوری بالا
نرخ سود وام‌دهی یا فارمینگ در دیفای نسبت به بانک‌های سنتی بیشتر است، اما باید ریسک‌ها را هم در نظر گرفت.
معایب و ریسک‌های دیفای
- ریسک هک شدن: با اینکه قراردادهای هوشمند ایمنی خوبی دارند، اما همیشه احتمال وجود آسیب‌پذیری وجود دارد. به عنوان مثال صرافی ژاپنی DMM BITCOIN بزرگترین قربانی سال 2024 بود. در ماه می این صرافی هدف بزرگترین حمله سال قرار گرفت. طی این حمله، هکرها بیش از ۴۵۰۰ بیت کوین (معادل ۳۰۰ میلیون دلار) را به سرقت بردند.
- نوسانات بازار: ارزش دارایی‌ها در بازار کریپتو بسیار پرنوسان است و ممکن است موجب ضرر کاربران شود.
- نبود قوانین مشخص: دیفای در بیشتر کشورها هنوز تحت نظارت دقیق نیست، که این موضوع می‌تواند هم فرصت و هم تهدید باشد.
دیفای چگونه درآمدزایی می‌کند؟
بسیاری از افراد توانسته‌اند با استفاده از دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز به درآمد برسند. اما باید توجه داشت که این حوزه نیازمند دانش فنی، دقت و تحلیل بالا است، چرا که بدون آگاهی، ریسک ضرر هم وجود دارد. با این حال، اگر اصول آن را یاد بگیریم، روش‌های مختلفی برای کسب درآمد از دیفای وجود دارد. یکی از رایج‌ترین روش‌ها وام‌دهی است. در این حالت، شما ارزهای دیجیتال خود را در اختیار وام‌گیرنده‌ها قرار می‌دهید و در عوض، سود مشخصی دریافت می‌کنید. این کار معمولاً از طریق پلتفرم‌هایی انجام می‌شود که به عنوان واسطه عمل می‌کنند و امنیت این فرآیند را تا حد زیادی تضمین می‌کنند.
روش دیگر، ییلد فارمینگ یا همان فارمینگ سود است. در این روش، شما نقدینگی خود را به استخرهای نقدینگی پلتفرم‌هایی مثل Uniswap یا PancakeSwap اضافه می‌کنید. در ازای این کار، پلتفرم‌ها به شما توکن‌های پاداش یا بخشی از کارمزد معاملات را به عنوان درآمد پرداخت می‌کنند.
همچنین، استیکینگ یک روش محبوب دیگر است. در استیکینگ، شما ارز دیجیتال خود را برای مدتی در یک شبکه قفل می‌کنید تا به تأیید تراکنش‌ها و امنیت شبکه کمک کنید. در ازای این مشارکت، شبکه به شما پاداش می‌دهد که معمولاً به صورت همان ارز یا توکن شبکه است.
در نهایت، ترید در صرافی‌های غیرمتمرکز مثل Uniswap و PancakeSwap یکی دیگر از راه‌های کسب درآمد است. ترید در این صرافی‌ها نیاز به تحلیل بازار و استراتژی دارد، چرا که باید رمزارزها را با دقت خرید و فروش کنید تا سود مناسبی به دست بیاورید.
به طور کلی، دیفای فرصت‌های زیادی برای کسب درآمد ارائه می‌دهد، اما موفقیت در آن به دانش، تجربه و مدیریت ریسک بستگی دارد.
آینده دیفای چگونه است؟
دیفای همچنان در حال رشد و تکامل است. با ورود راه‌حل‌های مقیاس‌پذیری، ارتقاء قراردادهای هوشمند و قوانین تنظیمی، انتظار می‌رود که استفاده از دیفای ساده‌تر و امن‌تر شود. همچنین، پروژه‌های جدیدی در حال توسعه‌اند که دسترسی به دیفای را برای عموم مردم آسان‌تر می‌کنند.
شرکت‌های سنتی مالی نیز کم‌کم به این حوزه علاقه‌مند شده‌اند و ممکن است در آینده شاهد همکاری میان مالی متمرکز (CeFi) و مالی غیرمتمرکز (DeFi) باشیم.
دیفای یک فرصت بی‌نظیر برای تغییر شیوه مدیریت دارایی‌ها و انجام خدمات مالی است. این فناوری، آزادی مالی را به افراد بازمی‌گرداند، اما در عین حال نیاز به آموزش، تحقیق و دقت بیشتری دارد. اگر به دنبال ورود به دنیای دیفای هستید، بهتر است با پروژه‌های معتبر شروع کنید، دانش خود را افزایش دهید و همیشه ریسک‌های موجود را در نظر بگیرید.
ارزپلاس؛ بهترین پلتفرم برای خرید و فروش ارزهای دیفای
صرافی ارزپلاس به عنوان یکی از برترین پلتفرم‌های معاملاتی رمزارز در ایران، امکان خرید و فروش بیش از ۸۰۰ رمزارز مختلف از جمله محبوب‌ترین ارزهای دیفای را برای کاربران فراهم کرده است. اگر به دنبال یک پلتفرم امن، حرفه‌ای و سریع برای خرید و فروش ارزهای دیجیتال دیفای هستید، ارزپلاس بهترین انتخاب شما خواهد بود.